वो रुलाकर हंस न पाया देर तक
जब मैं रोकर मुस्कुराया देर तक
हम दोनो’मध्ये साहिरची एक गजल म.रफीने गायली आहे-कभी खुद पे कभी हालात पे रोना आया.. मनात रडू दाटून आलेलं असलं की त्याला निमित्तच पाहिजे असतं. मग कधी स्वत:वर, कधी परिस्थितीवर रडू येत असतं. या गजलचा एक शे’र आहे-
कौन रोता है किसी और की खातीर ऎ दोस्त
सबको अपनी ही किसी बात पे रोना आया
आपण इतरांची विचारपूस करतो,इतरांच्या दु:खाने आपण दु:खी होतो अशी आपली समजूत असते, केवळ समजूत. खरं म्हणजे,समोरचा माणूस आपलं दु:ख सांगताना आपण ते ऎकत असतो आणि आपण आपल्या तर्हेडने दु:खी होत असतो. स्वत:च्या बाहेर जायला तयार नसणारे आपण अशा रीतीने आपल्याच सुख द:खात मश्गूल होवून बसलेले असतो.
मोठ्या मनाची माणसं..त्यांचं सुख-दु:ख मात्र स्वत:पुरतं कधीच नसतं. त्यांनाही दु:ख असतं, पण त्यांचं दु:ख विस्ताराचं असतं. अपार करूणा भरलेली असली, की माणसाला रडू फुटतं ते अगदी वेगळ्या कारणामुळे. डॉ इक्बाल यांना रात्रीच्या चमचमणार्याम तार्यांतची शांतता,त्यांचं ते गप्प रहाणं फार अस्वस्थ करीत असतं.
रुलाती है मुझे रातों को खामोशी सितारों की
निराला इश्क है मेरा, निराले मेरे नाले है
रडणं हे वाईट,अशूभ असतं, ते नेभळ्या माणसाचं काम असतं असं सहसा म्हणल्या जातं. रडण्यापेक्षा हसत हसत संकटांना सामोरे जा-रडगाणं काय गात बसता असं रडणार्या वर वैतागणारे काही कमी नाहीत.
पण याला अपवाद प्रेमात पडल्यावरचा. प्रेमातलं सुख प्रेमातलं दु:ख त्यालाच कळतं, ज्याला त्या प्रेमाची झीज सोसावी लागते,जो स्वत:ला प्रेमात उगाळून घेत असतो. त्याला रडणं म्हणजे गैर आहे असं वाटत नसतं. उलट रडण्याचं तो समर्थन करीत असतो. त्याला सांगायचं असतं,की अरे बाबा,रडण्यामुळे तर माणूस धुवून निघतो,स्वच्छ होवून जातो.मोकळेपणाने रडायलासुध्दा आज कुणाला जमतं? उलट रडू आवरून,रडू लपवून माणूस कुढत रहातो, कुजत रहातो.
गालिब म्हणतो-
रोने से और इश्क में बेबाक हो गए
धोए गए हम ऐसे के बस पाक हो गए
धो धो रडून,आंघोळ केल्यासारखं स्वच्छ होवून जायची, पवित्र व्हायची कल्पनाच किती छान आहे. आणि प्रेम व्यवहारात सगळे राग लोभ,आशा निराशा, सुख दु:ख सांगून मोकळं होणारा माणूस… त्याचं रडणं जेवढं मोकळं असतं,तेवढंच त्याचं त्या रडण्यानंतरचं हसू… सूर्यप्रकाशासारखं निर्मळ असतं. हृदयनाथ मंगेशकर यांनी गालीबच्या या गजलला एवढी सुरेख चाल दिली आहे,लताने ही गजल एवढ्या निरागस आनंदाने म्हटली आहे, की-
रडण्याचा सुध्दा मोह पडावा…
please visit another blog : http://hasanyachaaakar.wordpress.com/
जानिब-ए-मंजिल.. 